Indigo Dr Jenny Balfour Paul แปลย่อเพื่อทำความเข้าใจของตนเอง โดย นายวุฒิไกร ผาทอง ๙ มกราคม ๒๕๕๑
คำนำ
ในบ่ายวันหนึ่งของฤดูร้อนในปี ๒๕๒๔ ที่ฟาร์มเขตเมืองเดวอน ดร.เจนนี ได้จุ่มมือลงในหม้อย้อมเป็นครั้งแรก ขณะที่เธอชูผืนผ้าขึ้นมาพร้อม ๆ กับจ้องมองความมหัศจรรย์ ที่ผ้าเปลี่ยนสีจากเหลืองไปสู่น้ำเงินของหม้อห้อม เธอถูกมนตร์ดึงดูดให้เข้าไปสู่การค้นคว้าเรื่องราวของหม้อห้อมอย่างจริงจังตั้งแต่นั้น ยิ่งศึกษาเธอก็ยิ่งหลงใหลเข้าไปสู่มิติที่แตกต่าง เหมือนอลิซที่เข้าไปสู่ในโพรงกระต่าย เธอไม่อาจคาดเดาได้ว่าจะพบอะไรในลำดับต่อไปเบื้องหน้า การย้อมผ้าแบบนี้ ที่ได้ปฏิบัติกันมายาวนานจากรุ่นสู่รุ่นของโลกอาหรับอย่างยาวนานโดยไม่มีการบันทึกเรื่องราวไว้ ทำให้เธอตั้งต้นศึกษาที่แถบชายฝั่งทะเลของประเทศเยเมน งานวิจัยชิ้นนี้ทำให้แตกความคิดออกไปอย่างไร้ทิศทางที่จะศึกษาต่อเรื่องอินดิโกในส่วนอื่น ๆ ของโลก ซึ่งเธอจำเป็นต้องใช้ฐานข้อมูลสำนักพิมพ์พิพิธภัณฑ์แห่งสหราชอนาจักรซึ่งเป็นงานวิจัยบางส่วนจากห้องสมุดและพิพิธภัณฑ์ แล้วนั่นก็ทำให้เธอต้องเดินทางไปจีน ญี่ปุ่น ประเทศไทย อินเดีย อัฟริกาตะวันตก และ หลายพื้นที่ของทวีปยุโรป พร้อม ๆ กับการทดลองปลูกและย้อมด้วยต้นเอง
หนังสือเล่มนี้ อยากจะเล่าเรื่องราวต่าง ๆ ที่เธอได้ซึมซับ ค้นคว้า พบเห็น ว่าอินดิโกคืออะไร ในโลกใบนี้
เธอพบว่า เหมือนกับอยู่กลางใยแมงมุม ที่มีอาหารมีข้อมูลป้อนเข้าหารอบด้าน มีประกายแวววับจับตาให้เข้าไปค้นหา ทั้งศาสตร์และศิลป์ - พฤกษศาสตร์ เคมี ชาติพันธุ์วิทยา เศรษฐศาสตร์ ยารักษาโรค ศิลปะ แพรพรรณ และ ประวัติศาสตร์สังคม แต่ละอย่างก็ต่างโดดเด่นอยู่ในท่ามกลาง อย่างที่พูดได้ว่า ไม่มีใครคนใดคนหนึ่งที่สามารถเป็นผู้รู้ได้ทุกด้านเกี่ยวกับอินดิโก
เธอจมดิ่งลงในกองข้อมูลที่ผู้เชี่ยวชาญแต่ละด้านที่มองคนละมุมส่งต่อให้ ผสมผสานกับประสบการณ์ที่ได้ทดลองเอง ความรู้เรื่องการย้อม นำไปสู่ความรู้เรื่องเมล็ดพืช ที่มีหลากหลายพันธุ์ มูลค่าที่ประมาณไม่ได้อย่างหนึ่งคือ มูลค่าทางวัฒนธรรมที่แฝงซ่อนอยู่ในระบบการย้อมและลวดลายที่ถักทอย้อมลงในผืนผ้า
หลังจากศึกษามากกว่า ๑๕ ปี เธอก็เลือกหัวข้อที่จะมุ่งเจาะปมเฉพาะ มันเป็นประเด็นที่ซับซ้อน เพราะผู้คนต่างมีความสัมพันธ์กับอินดิโกในแง่มุมต่างกันไป เป็นเรื่องยากที่จะเล่าได้ในหนังสือเล่มเดียว ว่ามีเรื่องราวรายละเอียดแต่ละจุด หรือ เทคนิคเฉพาะอย่างไร แต่ก็หวังไว้ว่า สำหรับผู้ที่จะศึกษาต่อนั้น สามารถค้นคว้าได้จากรายชื่อหนังสือ หรือ เอกสารที่มีอยู่ในบรรณานุกรมท้ายเล่มจุดประสงค์ที่สำคัญอย่างหนึ่งของเธอต่อหนังสือเล่มนี้คือ อยากจะแบ่งปันเรื่องราวที่น่าหลงใหลของสีธรรมชาติชนิดหนึ่งที่ประกาศความเป็นสีน้ำเงินได้อย่างไม่ต้องพึ่งพาความรู้ในห้องปฏิบัติการเคมี เธอหวังอย่างยิ่งว่า แม้ว่าอินดิโกจากธรรมชาติจะผลิตขึ้นมาได้อย่างง่ายดายในปริมาณมาก ๆ เธอก็ยังหวังว่าสิ่งนี้จะสามารถคงอยู่ได้ด้วยความประทับใจของปัจเจกในคุณภาพและเรื่องราวที่แสนน่าทึ่ง
